Autisme en YouTube-verslaving: de stille valkuil van voorspelbaarheid

Autisme en YouTube-verslaving: de stille valkuil van voorspelbaarheid

2025-11-01
Voor veel mensen met autisme biedt YouTube een veilige, overzichtelijke en prikkelarme wereld. Toch schuilt achter die ogenschijnlijke rust soms een probleem: overmatig kijken kan omslaan in een verslaving. In dit artikel verkennen we waarom YouTube zo aantrekkelijk is voor mensen met autisme, welke risico’s daaraan verbonden zijn en hoe er een gezonde balans gevonden kan worden.
pexels-khaled-gafsi-1409161-3764526

De aantrekkingskracht van structuur en herkenning

YouTube heeft een bijna oneindig aanbod van video’s over elk denkbaar onderwerp. Voor mensen met autisme, die vaak sterke en specifieke interesses hebben, kan dat een magneet zijn. De voorspelbaarheid van de video’s, het ontbreken van onverwachte sociale situaties en het gevoel van controle over wat je kijkt, maken het platform bijzonder aantrekkelijk. Waar de buitenwereld soms chaotisch en onvoorspelbaar voelt, biedt YouTube een omgeving waarin de gebruiker zelf bepaalt wat er gebeurt en wanneer. Die voorspelbaarheid kan rustgevend zijn en zelfs helpen om spanning of overprikkeling te verminderen. Toch kan diezelfde rust ook een valkuil worden: de digitale wereld vervangt langzaam maar zeker het contact met de echte wereld, waarin juist groei en sociale verbinding plaatsvinden.inhoudt. Het een ontsnapping kan bieden aan sociale onzekerheden of overprikkeling in de fysieke wereld. Onderzoek laat zien dat jongeren met ASS gemiddeld langere schermtijden hebben voor passief (film/TV) kijken dan hun neurotypische leeftijdsgenoten. Frontiers Ook is er een verband gevonden tussen ASS-kenmerken en internetverslaving.

Wanneer ontspanning overgaat in dwangmatig kijken

Wat begint als ontspanning of een manier om tot rust te komen, kan bij sommige mensen met autisme ontaarden in dwangmatig gedrag. De algoritmes van YouTube spelen daarin een grote rol: na elke video verschijnt er automatisch een volgende, die vaak nog beter aansluit bij eerdere voorkeuren. Voor iemand met autisme kan dat betekenen dat uren voorbijglijden zonder het te beseffen. Het voortdurende prikkelen van het beloningssysteem in de hersenen maakt stoppen moeilijk, vooral als de video’s ook helpen om negatieve emoties of overprikkeling te onderdrukken. Op de lange termijn kan dit leiden tot sociale isolatie, slaapproblemen, concentratieverlies en zelfs angst of depressieve gevoelens. De grens tussen geruststelling en afhankelijkheid wordt dan flinterdun.

Naar een gezondere relatie met schermen

De weg naar balans begint met bewustwording. Het helpt wanneer zowel de persoon met autisme als diens omgeving begrijpt dat YouTube niet per se “slecht” is, maar dat het gebruik ervan grenzen nodig heeft. Kleine stappen kunnen al verschil maken: vaste kijktijden, een duidelijk dagritme en momenten zonder scherm kunnen helpen om het evenwicht te herstellen. Daarnaast is het waardevol om alternatieven te bieden die aansluiten bij de interesses van de persoon, maar die meer fysieke of sociale interactie bevatten — zoals tekenen, gamen in groep, wandelen of creatieve hobby’s. Wanneer overmatig gebruik hardnekkig blijft, kan begeleiding door een professional zinvol zijn. De sleutel ligt niet in verbieden, maar in begrijpen waarom YouTube zo’n sterke aantrekkingskracht heeft — en hoe die behoefte op andere, gezondere manieren kan worden ingevuld

man wearing black sweater using smartphone

Lees ook

Steenwijkerland tekent overeenkomst voor ‘beschermd thuis’: meer zelfstandigheid voor mensen met psychische kwetsbaarheid

Dubbele diagnose ADHD en autisme vraagt om flexibel onderwijs

Deel

Steenwijkerland tekent overeenkomst voor ‘beschermd thuis’: meer zelfstandigheid voor mensen met psychische kwetsbaarheid

Dubbele diagnose ADHD en autisme vraagt om flexibel onderwijs

Autisme en YouTube-verslaving: de stille valkuil van voorspelbaarheid

Padel en autisme: hoe een racketsport rust en verbinding brengt

Hoogbegaafd én genderdysforie: een vaak overzien kruispunt

Hoogbegaafdheid in Zeeland: uitdagingen en kansen in het onderwijs